|
Stoom Zandzuiger
De zuiger haalt het zand uit een laadbak, een volle bak ligt te wachten.
Een zandzuiger, ook wel genoemd baggerzuiger, dient om zand, klei en gemengde
grondsoorten boven water te brengen.
Voor het verwerken van harde en vaste gronden is een zuiger weinig geschikt.
Men gebruikt een zandzuiger voor het uitdiepen van rivieren, van
riviermondingen, van stroomgeulen, benevens voor het graven van havens, kanalen,
grote funderingenputten ezv.; in 't algemeen daar, waar grote hoeveelheden grond
moeten worden verzet.
Met het zuigen verkrijgt men geen vlakke bodem, want de zuigbuis moet in een
kuil hangen, waarin de grond toeschiet.
De inrichting van een zandzuiger vertoont overeenkomst met die van een
baggermolen.
In de meeste gevallen is de stalen bak, waarop de installatie is geplaatst,
voorzien van een bun of beun; daarin hangt de zuigbuis, zijnde een stalen buis
van 0,30 tot 0,75m wijdte.
De zuigbuis is met het boveneind beweeglijk verbonden aan de zuigleiding en
hangt met het ondereind in een kleine bok, die op het vooreinde van de zuiger is
opgesteld; hij wordt bovendien gesteund door een uithouder, waarvan het
boveneind door middel van een rollenstelsel over het dek kan bewegen Fig.8 en
Fig.9.
Door de zuigbuis wordt een mengsel van zand en water opgezogen door middel van
een zandpomp.
Dit is een centrifugaalpomp van bijzondere samenstelling, voor zien van slechts
3 schoepen, die met grote speling in het huis van de pomp ronddraaien.
Om het beschadigen van de waaier door al te grote, met het zand meegevoerde
stenen te voorkomen, is voor de zandpomp een stenenvanger aangebracht.
Deze wordt gevormd door een sterke verwijding van de zuigbuis, waarin de stenen
neervallen en waaruit zij van tijd tot tijd worden verwijderd.
Kleinere stenen vinden gemakkelijk hun weg door de pomp.
Het opgezogen mengsel- 1 deel zand op ongeveer 6 delen water- komt na het
passeren van de zandpomp in de persleiding of persbuis.
Wordt de grond in een naast de zuiger liggende bak of onderlosser gebracht, dan
eindigt de persbuis T-vormige (Fig.10).
Het zand bezinkt snel, terwijl het overtollige water over de rand van de bak
wegvloeit.
Soms wordt de persleiding gemonteerd op daartoe ingerichte boten of bakken (
Fig.8).
De persbuizen hebben een lengte van~ 7,5m en worden in het midden van ieder boot
door een soepel verbindingsstuk van leder of rubber, ter lengte van~1m, met
elkander verbonden.
Op deze wijze wordt de grond vanaf de zuiger naar de wal vervoerd.
De hierboven beschreven zuiger is een zogenaamde profielzuiger, die alleen
bestemd is om grond op te zuigen en door een drijvende leiding weg te persen, of
in een naast de zuiger liggende bak te brengen.
Het wegpersen door een drijvende leiding is echter niet altijd mogelijk,
bijvoorbeeld wegens scheepvaart of sterke stroom.
In dergelijk gevallen worden de door de zuiger gevulde bakken naar de wal
gesleept en daar gelost door een elevator of bakkenzuiger, waarvan Fig.9 een
voorstelling geeft.
We zien hier een in twee uitmondingen vertakte buis, die water toevoert in de
naast de zuiger liggende bak, welke is volgezogen of is vol gebaggerd.
Door het aangevoerde water wordt het zand vloeibaar, waarna het door een
zuigbuis wordt weggezogen, en via de zandpomp in de persleiding gebracht,
waardoor het verder naar de plaats van bestemming wordt gevoerd.
Deze persleiding rust op jukken of is opgehangen in takels of in zadels, die aan
jukken zijn bevestigd.
De verschillende buizen van de persleiding zijn normaal door flenzen verbonden
en waar dit nodig is door soepele verbinding stukken tot een aaneengesloten
leiding verenigd.
Op deze wijze kan grond over grote afstanden- tot 6 km toe- worden verplaatst.
Gewoonlijk zijn de profielzuiger en bakkenzuiger tot een werktuig verenigd,
zodat een profielzuiger ook als bakkenzuiger kan worden gebruik en omgekeerd
(Fig.9).
De meeste zandsoorten laten zich gemakkelijk zuigen.
Soms echter schiet het zand niet toe, en klei kan zondermeer niet worden
opgezogen.
Men voorziet in dergelijke gevallen de zuiger aan het beneden einde van een
snij-kop of cutter.
Deze bestaat uit een stel schoepvormige gebogen messen, bevestigd aan een as,
die op de zuigbuis is gemonteerd; door deze as draaiende beweging te brengen,
wordt de grond bij einde van de zuigbuis losgewoeld, en kan worden opgezogen.
Een met een dergelijke inrichting voorziende zuiger noemt men een cutterzuiger.
Een andere manier om klei en vast zand te zuigen bestaat hierin, dat men aan het
ondereind van de zuigbuis een as bevestigt, die loodrecht staat op de as van de
zuigbuis.
Naast en aan weerzijden van de zuigbuis zijn aan weerszijden van de zuigbuis
zijn aan die as schoepen raderen bevestigd, die 2 tot 4 m middellijn hebben.
De schoepen, die enige gelijkenis vertonen met de emmers van een baggermolen,
zijn zodanig gevormd en geplaatst, dat zij de grond lossnijden, omwoelen en voor
de zuigbuis brengen.
In Fig.10 is afgebeeld een hopperzuiger.
Dit werktuig heeft geen beun, maar de zuigbuis is langszij van het vaartuig
aangebracht.
De laadruimte van deze zuiger heeft een inhoud van 1200 m³.
Nadat de ruimte is volgezogen, vaart de hopper op eigen kracht naar diep water,
waar de lading door het openen van bodemkleppen, op dezelfde wijze als bij een
onderlosser wordt gestort.
Ook is het mogelijk met de zuiger naar een losplaats te varen; de laadruimte
wordt dan leeggezogen door op de wal aangelegde persleiding, de plaats van
bestemming gevoerd.
Hopperzuigers worden o.a. gebruikt voor het op diepte houden van vaargeulen,
havens, riviermondingen, enz.; in 't algemeen daar, waar het gebruik van bakken
met de daarbij behorende sleepboten bezwaar zou opleveren voor de scheepvaart.
In vele gevallen worden zandzuigers aan ankers vastgelegd, en door middel voor
op het dek geplaatste lieren langzaam en al zuigend voorwaarts bewogen.
De zuiger maakt dus geen heen en weergaande beweging, hij werkt ook de bodem
niet vlak af, maar doet evenwijdig aan elkaar liggende sleuven of voren
ontstaan, die inden regel gedeeltelijk dichtvloeien, zodat een gegolfd oppervlak
ontstaat.
Bij niet te grote diepte van het vaarwater wordt de zuiger soms vastgezet aan
z.g. spuds, waardoor het dikwijls lastige manoeuvreren met lieren en ankers
wordt vermeden.
Een spud is een geconstrueerde stalen paal, geplaatst in een langwerpige sleuf,
die in het stalen vaartuig is gemaakt.
De paal zakt door eigen gewicht in de bodem en geeft aldus geleiding bij de
voorwaartse beweging van de zuiger.
Heeft het vaartuig de lengte van de sleuf afgelegd, dan wordt de spud opgedraaid
en langs een tandradbaan naar het vooreind van de sleuf gereden en daar
neergelaten.
Tijdens deze beweging houdt een tweede spud de zuiger op zijn plaats.
Zwaaipalen of pivots zijn buisvormige stalen palen, geplaatst in stalen kokers
op het achtereind, in een lijn loodrecht op de lengte as van het vaartuig.
Ook zij zakken door eigen gewicht in de grond en geven dus gelegenheid de zuiger
een vaste ligplaats te verschaffen, zonder daarbij van ankers gebruik te maken.
Door de ene pivot op te lichten, en dus buiten werking te stellen, kan het schip
om de andere een zwaaiende beweging maken en kan de zuigbuis een strook van
bepaalde breedte worden bestreken.
Het vermogen van een zandzuiger is van velerlei omstandigheden afhankelijk, niet
het minst van de hoedanigheid van de te zuigen zand of grondmassa.
Zandzuigers volgens Fig.8 en Fig.9 hebben een opbrengst van 300 a 400 m³ per
uur, maar er zijn ook zuigers, waarvan het vermogen meer dan het dubbele van
deze hoeveelheid bedraagt.
Een zuiger werkt het voordeligst, als het wateroppervlak volkomen rustig is.
Bij enige deining komt al spoedig de zuigbuis in een op en neergaande beweging,
waar door de opbrengst sterk vermindert en grote slijtage en schade aan
onderdelen kan ontstaan.
Om hieraan tegemoet te komen, heeft men een met name bij een hopperzuiger toe te
passen inrichting bedacht (Ned. Octrooi 48633), waarbij de zuigbuis buiten boord
uit 2 gedeelten bestaat, welke door soepele koppelingen zijn verbonden.
De zuigbuis stukken, waarvan het onderste een bijna loodrechte stand heeft, zijn
opgehangen aan kabels, waarvan het ene einde verbonden is aan een pneumatisch
hydraulische cilinder en het andere einde aan een lier op het voorschip.
Men bereikt hiermede, dat de zuiger zelf bij vrij grote zeegang ongestoord kan
doorwerken, omdat de zuigbuis in alle richtingen vrijheid van beweging heeft en
de zuigmond steeds gelijkmatig op de bodem blijft drukken.
Bovendien wordt de kans op ontstaan van schade aan het vaartuig of aan de
zuiginstallatie belangrijk verminderd.
Bron: tekst en de illustraties komt uit het boek 'Weg- en
Waterbouwkunde' van Colijn & Potma. leerboek voor de MTS. Eerste druk 1937,
tweede druk 1942
|
 |
